امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو خصوصي موسسې په ۱۳۸۹ کال کې په جوزجان ولایت کې د دوو پوهنځیو (حقوق او سیاسي علوم او اقتصاد) په درلودو سره پر فعالیت پیل کړی دی. د لوړو زده کړو د دې موسسې بنسټګر او د مالي او اداري چارو مرستیال محمد یوسف خدنګ وایي، چې په ۱۳۹۰ کال کې یې لوړو زده کړو وزارت ته د انجنیرۍ پوهنځي د تاسیس وړاندیز وکړ او د وزارت لخوا ومنل شو. دغه راز په ۱۳۹۲ کال کې یې د ښوونې او روزنې پوهنځي هم تاسیس کړی، چې اوسمهال د لوړو زده کړو دغه موسسه څلور فعال پوهنځي لري.
محمد یوسف خدنګ وایي، د حقوقو او سیاسي علومو پوهنځی یې (قضا او څارنوالي او اداره او ډيپلوماسي)، اقتصاد پوهنځی یې (مالي او بانکي او حسابداري)، انجنیري پوهنځی یې (انجنیري صنعتي) او ښوونې او روزنې پوهنځی یې هم خپل اړوند ډېپارټمنټونه لري.
په امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو خصوصي موسسه کې اوسمهال د دریو زرو په شاوخوا کې محصلین پر زده کړو بوخت دي، چې ۳۵ سلنه یې ښځینه محصلینې دي. ښاغلی محمد یوسف خدنګ وایي، چې په ځینو پوهنځیو کې د ماسټرۍ پروګرام پیلولو هوډ هم لري، خو دغه کار به هغه وخت کوي، چې د یوه پوهنتون ټول معیارونه پوره کړي.
د امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو خصوصي موسسې له حقوقو او سیاسي علومو پوهنځي څخه تر اوسه پورې لس دورې، له اقتصاد پوهنځي څخه یې نهه دورې، له انجنیري پوهنځي څخه څلور دورې او له ښوونې او روزنې پوهنځي څخه یې بیا اته دورې محصلین فارغ او ټولنې ته یې د خدمت په موخه وړاندې کړي دي.
ښاغلی محمد یوسف وایي چې په کلني ډول یې د محصلینو جذب توپیر کوي، ځکه په کوم ښار کې چې دوی فعالیت کوي، نفوس یې ډېر زیات نه دی، خو بیا هم په کال کې د زرو تنو په شاوخوا کې نوي محصلین جذبوي. دی وایي چې د جذب کچه یې هم تر ډېره د خلکو له اقتصادي او د هېواد له امنیتي وضعیت سره تړلې وي.
نوموړی وایي چې په ټوله کې محصلینو ته تخفیف ورکوي او د دې کار لپاره یې یو ځانګړی فورم تیار کړی دی، چې نوي راغلي محصلین دغه فورم ډکوي او وروسته د یوې ځانګړې کمېټې لخوا ارزول کېږي. هغه کسان چې په رښتیا هم له اقتصادي ستونزو سره مخ وي، دوی ورته مناسب تخفیف ورکوي. د دې تر څنګ د شهیدانو او معلولینو د کورنۍ غړو ته هم ځانګړی تخفیف په پام کې نیول شوی دی. دی وایي، د اطلاعاتو او کلتور ریاست د ځوانانو له برخې سره هوکړه لري او هغه کسان چې دوی ته ور معرفي کېږي، په ټیټ فیس او یا هم په وړیا ډول په موسسه کې شاملېږي. ښاغلی محمد یوسف خدنګ وایي، چې په هر ځل چې نوي کسان جذبوي، د شلو کسانو په شاوخوا کې وړیا محصلین هم نیسي. نوموړی زیاتوي، هغه کسان چې له لوړو زده کړو سره مینه لري، خو اقتصادي وضعیت یې ښه نه وي، نو دوی هڅه کوي چې په یو ډول نه یو ډول ورته د زده کړو زمینه برابره کړي. دی وایي، د موسسې په کچه یې ۹۵ سلنه محصلینو ته تخفیف په پام کې نیولی دی. د لوړو زده کړو په دې موسسه کې د ورځې په دوو وختونو کې تدریس کېږي.
کتابتون چې په پوهنتون کې یوه جدي اړتیا بلل کېږي، د امیر علي شېر نوایي ادارې هم د دې اړتیا پوره کولو په موخه د محصلینو او استادانو لپاره یو مجهز کتابتون په پام کې نیولی دی. د دې موسسې بنسټګر وایي چې د ادارې په هڅو سره یې د لس زره په شاوخوا کې د پوهنځیو اړوند مسلکي او نور بېلابېل کتابونه په دغه کتابتون کې ځای پر ځای کړي دي، څو محصلین او استادان وکولای شي چې مطالعه یې کړي. دی وایي، د کتابتون د لا غني کولو لپاره یې هڅې پیل کړې دي او کوښښ یې دا دی چې د فزیکي کتابتون تر څنګ، د ډیجېټالي کتابتون امکانات هم د محصلینو لپاره برابر کړي.
په امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو موسسه کې د تدریس چارې د سلو استادانو لخوا مخ ته وړل کېږي، چې دېرش سلنه یې ښځینه او پاتې نور یې نارینه استادان دي. ښاغلی محمد یوسف خدنګ وایي، چې استادان یې د دوکتورا، ماسټرۍ او لېسانس تر کچې پورې لوړې زده کړې لري. دی وایي، استادان یې ټول په خپل مسلک کې د کافي تدریس تجربه لري، څو په کار پوه او مسلکي کسان ټولنې ته د خدمت په موخه وړاندې کړي.
ښاغلی محمد یوسف وایي چې په کور د ننه له ټولو دولتي پوهنتونونو سره نیکې اړیکې لري، خو په ځانګړې توګه د جوزجان له دولتي پوهنتون سره د علمي اړیکو هوکړې هم لري، چې وخت ناوخت د دغه پوهنتون له تجربو ګټه اخلي او خپلې ستونزې ور سره شریکوي. د دې تر څنګ له هېواده بهر د تاجکستان له ملي پوهنتون او د دوو نورو هېوادونو له پوهنتونونو سره د علمي اړیکو هوکړې هم لري، چې له مخې یې خپل هغه استادان چې د ماسټرۍ او لېسانس تر کچې پورې لوړې زده کړې لري او هغه محصلین چې نوي فارغېږي، د لا نورو لوړو زده کړو لپاره دغو پوهنتونونو ته ور استوي.
نوموړی وایي چې تر اوسه پورې یې فارغ شویو محصلینو ته هغه ډیپلومونه نه دي ورکړي، چې لوړو زده کړو وزارت یې وېشي، خو تصدیق پاڼه او ترانسکریپ یې چې د لوړو زده کړو وزارت لخوا تاییدېږي، په کور د ننه او بهر دواړو کې د اعتبار وړ دي او فارغ شوي محصلین کولای شي چې په کومه اداره کې ور باندې دنده واخلي او یا هم د لا نورو لوړو زده کړو لپار ترې ګټه پورته کړي. ښاغلی محمد یوسف وایي، لوړو زده کړو وزارت لومړی خصوصي پوهنتونونو او بیا وروسته د لوړو زده کړو موسسو ته هغه ډیپلومونه ورکوي، چې د دغه وزارت لخوا د دولتي پوهنتونونو فارغ شویو محصلینو ته ورکول کېږي.
نوموړی وايي چې د محصلینو لپاره یې ټول هغه امکانات برابر کړي، چې د لوړو زده کړو یوه موسسه یې باید ولري. شنه ساحه، کمپیوټر لب او ورزشي میدانونه هم د امیرعلي شېر نوایي د لوړو زده کړو موسسې له امکاناتو څخه دي. محمد یوسف خدنګ وایي، چې د حقوقو پوهنځي محصلین دولتي محاکمو، د اقتصاد پوهنځي محصلین د ولایت مستوفیت او د انجنیرۍ پوهنځي محصلین بیا د عملي کار لپاره ساحې ته بیایي.
له موسسې څخه پوهنتون ته ارتقاع کول، د نورو پوهنځيو اېجادول، د ماسټرۍ پروګرام پیلول، د ماسټرۍ لپاره بهر ته د محصلینو او استادانو استول او په هر اړخیزه توګه موسسې ته پرمختګ ورکول، د امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو موسسې راتلونکي پلانونه دي.
د امیر علي شېر نوایي د لوړو زده کړو موسسه د هېواد د لوړو زده کړو له وزارت څخه کومه ځانګړې غوښتنه نه لري او په خبره یې چې وخت ناوخت یې د دوی ستونزو ته رسیدګي کړې ده او تل ور سره همکار دي؛ خو ښاغلی محمد یوسف خدنګ له لوړو زده کړو وزارت څخه غواړي چې له خصوصي پوهنتونونو او د لوړو زده کړو له موسسو سره همکار پاتې شي، څو دغه پوهنتونونه نور هم پرمختګ وکړي اوله دولتي پوهنتونونو سره څنګ پر څنګ د هېواد بچیان وروزي او د پوهې په ګاڼه یې سمبال کړي.
حمیدالله حمیدي
