نجیب الله پاڅون –
ډېره برخه سکاره د سمنګان د دره صوف بالا سيمې له کانونو ایستل کېږي.
د افغانستان په شمال کې د سکرو تصدي وايي، لا هم دغلته سلګونه کسان پخپل سر د کانونو پر کېندلو بوخت دي. د چارواکو په خبره، ځینې کانونه د طالبانو او زورواکو په لاس کې دي او هلته د کان کېندونکو خوندیتوب ته هم پام نه کېږي.
د افغانستان د کانونو او پټرولیم وزارت د افغانستان په شمال کې هغه کانونه د خطرناکو سیمو په توګه یادوي، چې په خپل سر کېندل کېږي او کاریګر یې د مړینې له ګواښ سره مخ دي.
په سمنګان کې د ډبرو سکرو کان او د کاریګرو وضعیت:
د ډبرو سکرو ډېره برخه د سمنګان د دره صوف بالا سيمې له کانونو ایستل کېږي.
له کانونو بیا د مزارشریف په ختيځ کې د سکرو لوی سرای ته وړل کېږي. هلته هره ورځ د سکرو سلګونه ګاډي خالي کېږي چې وروسته يې ډېره برخه پاکستان ته وړل کېږي.
خو دا سکاره دومره په اسانه نشي را ایستل کېدای، کله خو ان د کان کېدونکو ژوند ته د پای ټکی ږدي.
پخوانی کان کېدونکی حسن په کانونو کې د کاریګرو د وضعیت په اړه وايي: «که چېرته یو کس د سکرو کان ته لاړ شي او د کاریګرو وضعیت وګوري، نو وبه ژاړي. په هغو کانونو کې چې کاریګر کار کوي، که تاسو ته وویل شي چې یو لک افغانۍ درکوو لاړ شئ، نو وبه یې نه منئ.»
خو دا سکاره دومره په اسانه نشي را ایستل کېدای، کله خو ان د کان کېدونکو ژوند ته د پای ټکی ږدي.
د ډایکنډي ولایت د شهرستان ولسوالۍ اوسېدونکې ګوهرشاد بیا وايي، د تره زامنو په ګډون یې د همدې کلي څو تنه کاریګر په شمال کې د سکرو په کانونو کې وژل شوي دي.
د افغانستان د کانونو او پټرولیم وزارت وایي، د هغو کاریګرو د مړینې کره شمېر نه دی ورمالوم چې پخپل سر کانونه کېندي.
خو د ډایکنډي یو قومي مشر سردار علي بیا وايي، هر کال د دغه ولایت نږدې ۲۰۰ تنه اوسېدونکي په شمال کې د سکرو په کانونو کې ټپیان او یا خپل ژوند له لاسه ورکوي چې د ډېرو کسانو مرګ ژوبله پټه پاتې کېږي.
بېکاري او بې وزلي د دې لامل شوې چې ځينې کارګران له خطرونو سره سره په دا ډول کانونو کې کار وکړي.
نږدې دوې میاشتې وړاندې د سمنګان په شباشک سکرو کان کې د یوې چاودنې له امله شاوخوا ۱۶ کاریګر ووژل شول.
د سمنګان امنیه قومنداني وايي، د دغې پېښې اصلي لامل یو سیمه ییز زورواکی دی. دوی وايي، نوموړي ته څو ځله خبرداری ورکړل شوی و چې په دې سیمه کې مېتان ګاز شته او خطر پېښولی شي. خو بیا یې هم په خپل سر کیندنې کولې.
د دغه ولایت د پولیسو په خبره، د پېښې عامل کس اوس تر عدلي او قضايي څار لاندې دی.
په افغانستان کې د سکرو کانونه او خپل سرې کېندنې
نږدې دوې میاشتې وړاندې د سمنګان په شباشک سکرو کان کې د یوې چاودنې له امله شاوخوا ۱۶ کاریګر ووژل شول.
نږدې دوه میاشتې وړاندې د سمنګان په شباشک سکرو کان کې د یوې چاودنې له امله شاوخوا ۱۶ کاریګر ووژل شول.
د افغانستان په ۱۶ ولایتونو کې د سکرو نږدې ۴۰۰ کانونه پېژندل شوي چې په خپل سر کېندل کېږي.
د رسمي معلوماتو له مخې، یوازې د سمنګان سکرو کان په ۵۰۰ سمڅو کې په خپل سر کېندنې روانې دي.
د کانونو وزارت ویاند عبدالقدیر مطفي په خبره، په وروستیو کلونو کې د کانونو د خوندیتوب کمېټې په ننګرهار، بدخشان، کندهار، هلمند، پکتیا او پروان کې د دغو خپل سرو کېندنو مخه نیولې او په شمال کې هم دا هڅې روانې دي.
چارواکي او کاریګر دواړه وايي، په هغو کانونو کې د کارګرو خوندیتوب ته یو څه پام کېږي چې په قانوني توګه کېندل کېږي.
د کانونو وزارت په خبره، د هغو کانونو مسوولانو ته یې سپارښتنه کړې چې د خپلو کاریګرو خوندیتوب ته پام وکړي او د بيمې اسانتیا یې هم ورته برابره کړې.
