فانوس د لوړو زده کړو موسسه چې په کابل ښار کې موقعیت لري، په ۱۳۹۳ کال کې یې د بنسټ ډبره کېښودل شوه. د یادې موسسې د علمي معاون ښاغلي ګل الرحمن اخګر په وینا، دوی د پیل پر مهال یوازې د ژورنالېزم پوهنځی درلود، چې دوه دېپارتمنتونه، راډیو- ټلوېزیون او عامه اړیکې یې درلودل، خو په ۱۳۹۴ کال کې یې له لوړو زده کړو وزارت څخه د دوو نورو پوهنځيو، حقوقو او سیاسي علومو او اقتصاد جواز هم تر لاسه کړ. د نوموړي په وینا، اقتصاد پوهنځی یې څلور دېپارتمنتونه (مالي او اقتصادي چارې، اداره او تشبیثات، احصایه او اېکانومتري او ملي اقتصاد) لري. حقوق او سیاسي علومو پوهنځی یې دوه دېپارتمنتونه (قضا او څارنوالي او اداره او ډیپلوماسي) لري.
ښاغلي اخګر زیاته کړه، دوی له پیل څخه تر دې دمه شاوخوا ۲۰۰۰ محصلین جذب کړي چې له دې ډلې یې له ۳۰ تر ۳۵ سلنې پورې ښځینه محصلینې او پاتې نور یې هلکان دي. د نوموړي په وینا، فانوس د لوړو زده کړو موسسه اوسمهال شاوخوا ۱۴۰۰ محصلین لري چې په یادو شوو دریو پوهنځیو کې پر لوړو زده کړو بوخت دي.
ښاغلي اخګر همدا راز وویل، دوی په فانوس د لوړو زده کړو موسسه کې تر دې دمه د ماسټرۍ پروګرام نه لري، خو تمه ده چې راتلونکی کال د اقتصاد پوهنځي په MBA څانګه کې د ماسټرۍ پروګرام پیل کړي.
د فانوس د لوړو زده کړو موسسې علمي معاون ګل الرحمن اخګر وايي، دوی له پیله تر دې دمه له خپلو دریو پوهنځیو څخه په څلورو دورو کې شاوخوا ۱۵۰۰ محصلین فارغ او ټولنې ته یې د خدمت په موخه وړاندې کړي دي.
د ښاغلي اخګر په وینا، فانوس د لوړو زده کړو موسسه هر کال شاوخوا ۶۰۰ نوي محصلین جذبوي او په خپلو دريو پوهنځیو کې ورته د لوړو زده کړو امکانات برابروي.
ښاغلي اخګر وویل، دوی په ټوله کې خپلو محصلینو ته په سمیستروار فیس کې تر ۴۵ سلنې پورې تخفیف ورکوي او پر دې سربېره، د کمزوري اقتصاد لرونکو، شهیدانو او معلولانو د کورنیو محصلینو ته په کال کې تر څلور یا پنځو پورې وړیا تحصیلي بورسونه ورکوي او د فانوس د لوړو زده کړو په موسسه کې ورته د وړیا لوړو زده کړو اسانتیا برابروي.
ښاغلي اخګر همدا راز زیاته کړه، دوی د ورځې په دوو دورو کې درسي چارې پر مخ وړي، چې یوه یې سهارنۍ او بله یې هم ماښامنۍ دوره ده.
د ښاغلي ګل الرحمن اخګر په وینا، دوی په خپلو دریو پوهنځیو کې ۱۵۰ استادان لري، چې په دې ډله کې شاوخوا ۳۰ سلنه یې د دوکتورا او پاتې نور یې د ماسټرۍ تر کچې لوړې زده کړې لري. د نوموړي په وینا، د استادانو له ډلې یې دېرش ښځينه استادانې دي.
ښاغلي اخګر وویل، دوی د فانوس د لوړو زده کړو په موسسه کې د خپلو محصلینو لپاره کتابتون لري، چې د پوهنځیو اړوند ډېر کتابونه پکې دي. پر دې سربېره، دوی الکترونیکي کتابتون هم لري چې محصلین کولای شي د اړتیا په صورت کې خپل مالومات ترې تر لاسه او مطالعه پکې وکړي.
د ښاغلي ګل الرحمن اخګر په خبره، دوی په هېواد کې د ننه له ځینو پوهنتونونو او علمي بنسټونو سره علمي او اکاډمیکې اړیکې لري او پر دې سربېره یې له هېواده د باندې د ایران او ترکیې هېوادونو له ځينو پوهنتونونو سره هم تفاهم لیکونه لاسلیک کړي، چې پر بنسټ به یې ډېر ژر ځینې محصلین د بورسیو له لارې یادو پوهنتونونو ته ولېږي.
ښاغلي اخګر وویل، دا چې د لوړو زده کړو خصوصي موسسو او پوهنتونونو ته تر دې دمه ډیپلومونه نه دي ورکړل شوي، نو دوی هم خپلو فارغ شوو محصلینو ته په لوړو زده کړو وزارت کې ثبت او راجستر شوي سرټیفېکټونه او ترانسکرېپټونه ورکړي دي، چې محصلین کولای شي له حقوقو څخه یې ګټه واخلي.
د ښاغلي اخګر په وینا، دوی د محصلینو د علمي سویې د لوړاوي په موخه ځینې پروګرامونه لري، چې له دې ډلې یې لنډمهاله کورسونو، علمي سمینارونو او ورکشاپونو، د ظرفیت لوړونې پروګرامونو، د اقتصاد پوهنځي محصلینو ته د عملي کار پروګرامونو، د حقوقو او سیاسي علومو پوهنځي محصلینو ته د حقوقي کلینیک اسانتیا چې تمثیلي محکمې پکې تر سره کوي، د ژورنالېزم محصلینو لپاره د پوهنتون په اړوندو رسنیزو مرکزونو کې د عملي چارو پر مخ بېولو او داسې نورو ته اشاره وکړو.
د فانوس د لوړو زده کړو موسسې یاد مسوول زیاته کړه، دوی د موسسې د لا پرمختګ او ښه والي په موخه ستراتيژیک پلان لري، چې تمه ده ځینې مهم پروګرامونه پکې تر سره کړي، لکه د پوهنځیو زیاتول، د ماسټرۍ پروګرام رامنځته کول، له بهرنیو پوهنتونونو سره د تحصیلي بورسونو په برخه کې تفاهم لیکونه لاسلیکول او داسې نور.
ښاغلی ګل الرحمن اخګر وايي، که څه هم د دولت او لوړو زده کړو وزارت له کړنو خوښ دي، خو له دولت څخه غواړي څو د لوړو زده کړو خصوصي موسسو او پوهنتونونو ته لا ډېره پاملرنه وکړي. د نوموړي په وینا، د لوړو زده کړو ډېری خصوصي موسسې او پوهنتونونه د ودانۍ لپاره خپل شخصي ملکیت نه لري او ډېری یې په کرایي کورونو او ودانیو کې خپلې درسي چارې پر مخ وړي، نوموړي له دولت څخه وغوښتل څو په دې برخه کې لا ډېره پاملرنه وکړي، د لوړو زده کړو خصوصي موسسو او پوهنتونونو ته د ملکیتونو په برخه کې پام وکړي څو هغوی هم خپل تحصیلي فیسونه را کم کړي، چې په دې سره به ډېر مالي ستونزې لرونکي ځوانان وکولای شي چې لوړو زده کړو ته لاره پیدا کړي او د هېواد د خدمت جوګه وګرځي.
